در کودکستان ها، مدارس و حتی در دبیرستان پسرهایی را می بینیم که دائم در حال بالا و پایین پریدن هستند، اغلب بی دقت و شلخته اند، معمولا به درس خواندن علاقه ای ندارند، درست جواب پدر و مادر خود را نمی دهند و بیشتر اوقات دعوا و مرافعه راه می اندازند. با همه این اوصاف می توان گفت اینها فقط تفاوتند و محدودیت به حساب نمی آیند، عیب و نقص هم نیست. آنچه مهم است توجه به این نکته است که به عنوان پدر و مادری که فرزند پسر داریم یا اولیای مدرسه به این گروه کمک شود تا مهم تر از هر چیز مهارت های درست زندگی کردن را یاد بگیرند، راه های حل تضادها را بیاموزند، بدانند که با هر کسی چطور برخورد کنند، از دعوا و مرافعه و مشاجره های دائم پرهیز کنند تا سرانجام بتوانند مردانی سالم از نظر جسم و روان به جامعه تحویل دهند؛ مردانی که بتوانند به دور از مشکلات رفتاری و روانی مسئولیت یک خانواده را بپذیرند.
تربیت پسر به سبک مادرانه یا پدرانه!
معمولا به دلیل متفاوت بودن پسرها بین تربیت مادرانه و پدرانه اختلاف وجود دارد. در بیشتر فرهنگ ها این گونه تلقین شده است که مادرها نقش تربیت پسر را به عهده دارند نه پدران، در حالی که پدر و مادر هر دو در تربیت وی نقش دارند و فقط سبک و روش تربیت کردن زن و مرد با هم متفاوتند.
گاه تضاد بین نوع تربیت پدر و مادر در مورد فرزند پسر باعث می شود که پسر از تعادل خارج گشته و همین امر مسائل زیادی را برای او به وجود می آورد، چرا که او براستی نمی داند مادر درست می گوید یا پدر. در برخی از خانواده ها به دلیل نبود پدر یا نقش منفعل وی، مادر مجبور است نقش هر دو را ایفا کند که در اینجا نیز هر نوع کوتاهی در انجام وظیفه می تواند نظام خانوادگی را به هم بریزد، به گونه ای که پسر نتواند مقدار متوازن و متناسبی از هر دو تربیت پدرانه ـ مادرانه را به دست آورد. در مطالعات و بررسی های انجام شده از سوی روان شناسان و پژوهشگران در دهه اخیر، به این نتیجه می رسیم که بسیاری از مردان مسائلی حل نشده با مادران خود دارند که می تواند منشأ دردسر های زیادی در زندگی آینده مرد شوند. اذیت و آزار مادر، بی توجهی و غفلت او، ترک کردن خانواده از سوی مادر و دیگر مسائل همه و همه می تواند بر سلامت و استقلال فردی پسر اثر بگذارد، گاه نیز غیبت فیزیکی یا عاطفی پدر نیز روی رابطه مادر ـ پسر عمیقا تاثیر می گذارد. از طرفی مشکلاتی که یک پسر با مادر خود در دوران قبل از ازدواج دارد، می تواند باعث بسیاری از مشکلات روحی ـ روانی در زندگی زناشویی وی از جمله احساس حقارت، تشویش هایی در برقراری رابطه و تنش های خانوادگی شود.
الگوی مناسبی برای پسرتان باشید
متاسفانه بزرگسالان مایلند با پسربچه ها تند و زمخت برخورد کنند. مطالعات نشان داده است والدین، دختربچه ها را نسبت به پسربچه ها بیشتر در آغوش می گیرند. حتی در نوزادان تازه متولد شده، بزرگسالان با پسر بچه ها کمتر صحبت می کنند، سرانجام این که حتی مادران نیز پسرانشان را شدیدتر از دختران تنبیه می کنند. اگر مادر مهم ترین شخصی باشد که از پسرش مراقبت می کند، خود او اولین الگوی صمیمیت، عشق و محبت محسوب می شود. الگوی رفتاری مادر بر تربیت پسر تاثیر بسزایی دارد. برای مثال مادری که افسرده است به دلیل بی اعتنا بودن به امورات پسرش، ناخودآگاه پسر را به سمت افسردگی سوق می دهد یا مادری که عصبی است و دائم پسر را تنبیه بدنی یا کلامی می کند باعث می شود فرزندش در مراحل مختلف زندگی با مسائل و مشکلات عدیده روحی و روانی روبه رو شود و همین موضوع بعدها در زندگی زناشویی او نیز اثر خود را خواهد گذاشت. این دسته از مادران باید حتما ابتدا خودشان درمان شوند تا فرزند از آسیب وی در امان باشد. در مقابل این دسته از مادران، مادرانی هم هستند که همراه پسرش با اسباب بازی هایش بازی می کند یا پا به پای او دوچرخه بازی می کند، او را تشویق می کند یا پدرانی که با پسر خود کشتی می گیرد، برایش کتاب می خواند و زمانی هم که لازم است بچه می شود تا پسرش احساس خوشایندی داشته باشد و احساس صمیمیت بیشتری با پدرش کند. چنین فرزندی خودش هم زمانی که در آینده پدر می شود می تواند الگوی خوبی برای فرزندانش باشد و پدر کارآمدی شود. به معنای واقعی پدر و مادر باشید تا فرزندانتان نسبت به شما احساس تعلق خاطر داشته باشد و خودشان را از شما دور نکنند.
یک پسر به مادر نیاز دارد تا:
ـ به او یاد بدهد خجالت کشیدن نمی تواند دلیل خوبی برای عقب نشینی باشد.
ـ به او اطمینان دهد دلشکستگی و ناامیدی او همیشگی نخواهد بود.
ـ به او تفهیم کند قدر کارهایی را که دیگران برایش انجام می دهند، بداند.
ـ به او یاری کند تا درک کند اوضاع همیشه آن گونه که هست باقی نمی ماند.
ـ به او یاد دهد که هر چیزی ارزش جنگیدن ندارد.
ـ بداند ایمان به خداوند نوری است که در کوره راه زندگی می تواند راهنمای او باشد.
ـ به او کمک کند تا بر ترس هایش غلبه کند.
ـ به وی کمک کند تا به کارهای خودش بخندد و شوخ طبعی داشته باشد.
ـ به او یادآوری کند برای همه افراد جدای از موقعیتشان ارزش و احترام قائل باشد.
ـ به او تفهیم کند مادری دارد که هرگز از بوسیدن و در آغوش گرفتن پسرش خسته نمی شود.
یک پسر به پدر نیاز دارد تا:
ـ با او بازی کند، زیرا پسرها نیاز به شیطنت دارند.
ـ به او یاد بدهد چگونه مشکلاتش را حل کند.
ـ هر وقت از مسیر زندگی خارج شد، او را به مسیر اصلی اش برگرداند.
ـ به حرف های او آن هم وقتی که دیگران حوصله گوش دادن به حرف هایش را ندارند، گوش دهد.
ـ با او کشتی بگیرد و به او یاد بدهد چه برنده باشد و چه بازنده، باید بخشنده و رئوف باشد.
ـ وقتی ناامید می شود به او دلگرمی بدهد.
ـ به او بگوید که شکست، خفت بار نیست.
ـ به او یاد بدهد که خانم ها و آقایان با هم برابر هستند.
ـ به او یاد بدهد مسئولیت خانواده را بپذیرد.
ـ یاد بدهید برای منافع خودش، از دیگران بهره کشی نکند.
ـ یاد بدهید چه طور رهبری کند و چه وقت دنباله رو باشد.
ـ به او تحمل و صبوری را بیاموزد.
ـ یاد بدهید چه طور در ایام سختی تعادل خود را حفظ کند.
باید ها و نباید های برخورد با دانش آموزان پسر
بایدها:
1 ـ در هر شرایطی خونسرد و حرفه ای باشید.
2 ـ مطمئن شوید که بر موقعیت کنترل کامل دارید و به صورت غریزی واکنش نشان ندهید، اما از زمان به طور مناسب برای واکنش استفاده کنید.
3 ـ به دانش آموز فرصتی مناسب برای به عهده گرفتن مسئولیت رفتار خود و تغییر آن را بدهید.
4 ـ از رفتارهای ناخواسته در حد امکان چشم پوشی کنید و سـعی در مچ گیــری و به دام انداختـن وی نداشته باشید.
5 ـ مطمئن شوید دانش آموز به طور کامل از مقررات ، نظم و انضباط مدرسه اطلاع دارد.
نبایدها:
1 ـ برخورد با دانش آموز در زمانی که عصبانی هستید.
2 ـ دانش آموز را به طور غیرمنصفانه و بدون دلیل واقعی تنبیه نکنید.
3 ـ به طور فیزیکی با دانش آموز تماس نداشته باشید. هرگز از سیلی، هل دادن یا حمله کردن تحت هر شرایطی استفاده نکنید.
4 ـ در زمانی که یک دانش آموز اشتباه می کند، همه دانش آموزان را تنبیه نکنید.
5 ـ اعمالی انجام ندهید که دانش آموز تا آخر عمر از درس و مدرسه متنفر باشد.
6 ـ دانش آموز را از کلاس اخراج نکنید، مگر آن که مجبور باشید.
7 ـ با بی میلی و اکراه با دانش آموز برخورد نکنید و از سرکوفت زدن وی بپرهیزید.
پسر ها متفاوتند چون...
معمولا پسر ها به روش های زیر احساسات خود را بیان می کنند؛ روش هایی که معمولا دختر ها کمتر یا اصلا از آنها استفاده نمی کنند:
روش آزادی عمل: پسر ها احساساتشان را با واکنش های سریع و پر انرژی نشان می دهند. گاهی با عصبانیت سر ما فریاد می زنند، از کوره در می روند، درها را به هم می کوبند، به در و دیوار مشت می زنند و مقابل پدر و مادر می ایستند. در این موارد سعی کنید مقابله به مثل نکنید.
واکنش های توأم با تاخیر: پسرها عکس العمل های توأم با تاخیر دارند. مثلا پسری که در مدرسه با مشکلی مواجه شده است تا یک هفته صبر می کند و بعد موضوع را بروز می دهد. در واقع یک هفته با خود کلنجار می رود و بی قرار است.
روش بیان فیزیکی: اغلب پسر ها احساسات خود را به صورت فیزیکی بیان می کنند، پس لازم است فضای فیزیکی بیشتری به آنها بدهید، مثلا اگر یک کیسه بوکس هم در اختیارش قرار دهید تا بتواند براحتی خود را تخلیه کند.
روش پناه بردن به خلوت یا غار تنهایی: عموما پسر ها احساسات خود را به سرعت دختر ها ابراز نمی کنند. در مورد پسری که زیاد در لاک تنهایی خود باقی می ماند، باید دقت کنیم، به این معنا که اگر بگذاریم پسرمان در این حالت باقی بماند، در واقع به او کمک کرده ایم تا از ما فاصله بگیرد.
روش صحبت کردن در مورد احساسات: حرف زدن درباره احساسات برای پسرها بسیار مشکل است. شاید به این دلیل که در پسر ها اطلاعات با جریان بسیار خفیف تری از سمت راست مغز به سمت چپ مغز که مرکز قدرت تکلم است، منتقل می شود. در این حالت فقط یک بار از او سوال کنید و به او فرصت بدهید، حتما به سمت شما بر می گردد.
روش گریه کردن: پسرها معمولا در شرایط سخت هم گریه نمی کنند مگر در دوران کودکی، زیرا آنان احساس خودباختگی می کنند، در واقع میل به گریه کردن در پسرها بسیار کمتر از دختران است. بنابراین باید به پسرها کمک شود تا از روش هایی غیر از گریه کردن استفاده کنند تا بتوانند هیجاناتشان را تخلیه کنند و بغض خود را نخورند.
اگر فرزند پسر دارید، نکات زیر را فراموش نکنید
ـ برای پدر بودن خود وقت بگذارید.
ـ با پسرتان فعال برخورد کنید، با او صحبت و بازی کنید و از هر فرصتی برای تاثیرگذاری موثر استفاده کنید.
ـ هرگز پسرتان را نترسانید و تنبیه نکنید، چرا که آنان عینا آن را در رابطه با دیگران اعمال می کنند.
ـ به پسرتان بیاموزید برای خانم ها احترام قائل شوند و همین طور به خودشان نیز احترام بگذارند.
ـ به پسرها بیاموزید که میان دوست داشتن، عشق ورزیدن و توجه افراطی به امیال تفاوت زیادی است.
ـ به آنان یاد بدهید سپاسگزاری ها، تاسف ها، شادی ها و غم ها را براحتی و شفاف بیان کنند، عذرخواهی را به زبان بیاورند و احساساتش را با استفاده از کلمات بیان کنند.
ـ به عنوان مادر می توانید کمک بزرگی به روابط پسرتان با پدرش کنید.
ـ برای آن که مادری توانمند و مقتدر باشید در نظر بگیرید که نباید جایگاه پدر را تصاحب کنید.
ـ در نقش مشاور و دوست برای پسرتان ظاهر شوید تا او راه خود را پیدا کند، مادر مستبد و خودخواه بودن هیچ جایگاهی در قلب پسر نخواهد داشت.
ـ به گونه ای با پسرتان رفتار کنید که احساس خوشایندی از خود داشته باشد.
ـ برای رسیدن به بلوغ اجتماعی پسرتان ، سعی نکنید همیشه سپر بلای او باشید.
ـ پسرتان را فقط برای خود نخواهید و روابط چسبنده با او نداشته باشید. این تصور را نداشته باشید که حتی بعد از ازدواج هم می توانید مانند پسر بچه با او رفتار کنید.
